by 
Ticari elektronik ileti nedir?
15 Temmuz 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik, ticari elektronik iletileri “Telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletileri” olarak tanımlar.
Ticari elektronik ileti göndermek için alıcının onayı gerekli midir?
Kural olarak, elektronik ticaret faaliyetinde bulunan kişinin (hizmet sağlayıcı), mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak ya da kutlama gibi içeriklerle alıcılara ticari elektronik ileti göndermeden önce alıcıların onayını alması gereklidir.
Birçok kuralda olduğu gibi bu kuralın da istisnaları vardır. Önceden onay alınmasını gerektirmeyen istisnai durumlar aşağıdakilerdir.
- Bir mal veya hizmet satın alan alıcı, kendisiyle iletişime geçilebilmesi için iletişim bilgilerini verdiyse, hizmet sağlayıcısı alıcının ayrıca onayını almasına gerek olmadan, satın alınan mal veya hizmete ilişkin değişiklik, kullanım ve bakımla ilgili ticari elektronik iletiler gönderebilir.
- Tacir veya esnaf olan alıcılara önceden onayları alınmadan ticari elektronik ileti gönderilebilir. Ancak bu kişilerin ileti almayı reddetme hakkı saklıdır. Bu haklarını kullanmaları halinde ticari elektronik ileti göndermek için onaylarının alınması zorunludur. Bu yüzden tacir veya esnaf olan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilmeden önce elektronik iletişim adresleri hizmet sağlayıcı tarafından İleti Yönetim Sistemi’ne (İYS) kaydedilir ve sistem üzerinden alıcıların ret hakkını kullanıp kullanmadığı kontrol edilir.
- Hizmet sağlayıcılar, devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme veya benzeri durumlara ilişkin ticari elektronik iletileri önceden alıcının onayını almadan gönderebilirler.
- Hizmet sağlayıcının ilgili mevzuat gereği bilgi verme yükümlülüğü olduğu durumlarda önceden onay almadan ticari elektronik ileti gönderilebilir.
- Sermaye piyasasında aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen ticari elektronik iletiler için onay alınması zorunlu değildir.
Ticari elektronik ileti göndermek isteyen hizmet sağlayıcı İleti Yönetim Sistemi’ne kaydolmak zorunda mıdır?
Ticari elektronik ileti göndermek isteyen kişiler İleti Yönetim Sistemi’ne kaydolmalıdır. İYS, ticari elektronik ileti onayı alınmasına, reddetme hakkının kullanılmasına ve şikâyet süreçlerinin yönetilmesine imkân tanıyan sistemdir.
Yurtdışında yerleşik hizmet sağlayıcılar da İYS’ye kaydolmak zorunda mıdır?
İYS’nin web sitesinde yer alan bilgiye göre Ticaret Bakanlığı Türkiye’de yerleşik olmayan ama Türkiye’deki müşterilerine ticari elektronik ileti göndermek isteyen gerçek ya da tüzel kişilerin de Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi’ne (İYS) kaydolması gerektiği görüşündedir.
Türkiye’de yerleşik olmayan ancak Türkiye’deki alıcılara ticari elektronik ileti gönderen hizmet sağlayıcıların apostil tasdiki yapılmış faaliyet belgeleriyle başvurudaki yetkililerin yetki belgelerini bilgi@iys.org.tr’ye göndermeleri gerekmektedir. Aynı belgeler daha sonra posta yoluyla da İleti Yönetim Sistemi A.Ş. Merkez adresine iletilmelidir.
Ticari elektronik ileti göndermek için alıcının onayı nasıl alınır?
Ticari elektronik ileti gönderilmek istenen alıcının onayı yazılı olarak veya bir elektronik iletişim aracıyla veya İleti Yönetim Sistemi’nden alınabilir.
İYS üzerinden alınmayan onaylar, hizmet sağlayıcı tarafından üç iş günü içinde İYS’ye kaydedilmelidir. Sisteme kaydedilmeyen alıcı onayları geçersiz kabul edilir ve İYS üzerinde onayı bulunmayan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilemez.
Onayda, alıcının irade beyanı, adı ve soyadı ve elektronik iletişim adresi olmalıdır. Fiziki ortamda, örneğin bir mağazada alıcının onayı alınıyorsa, alıcının onayında imzası olmalıdır. İYS üzerinden alınan onaylarda ise alıcının olumlu irade beyanı ve elektronik iletişim adresi yer almalıdır.
Elektronik iletişim aracıyla alınan onayın bilgisi, hizmet sağlayıcı tarafından 24 saat içinde alıcının elektronik iletişim adresine, reddetme hakkını kullanma imkanı da tanınarak, gönderilmelidir.
Onay; abonelik, satış ve üyelik sözleşmesi gibi bir sözleşmenin içeriğine dahil edilerek alınıyorsa sözleşmenin sonunda, olumlu irade beyanından veya imzadan önce, ticari elektronik ileti kenar başlığı altında, reddetme imkanı da tanınarak en az on iki punto ile yazılarak alınır. Onay metninde, olumlu irade beyanı önceden seçilmiş olarak yer alamaz.
Hizmet sağlayıcı, alıcıdan ticari elektronik ileti onayı vermesini, sunduğu mal ve hizmetin temini için ön şart olarak ileri süremez.
Mevcut onaylar İleti Yönetim Sistemi’ne aktarılabilecek mi?
Ticaret Bakanlığı’nın 23.05.2020 tarihli duyurusuna göre, ticari elektronik iletiler için alınan onaylar, hizmet sağlayıcılar tarafından 1 Eylül 2020 tarihine kadar İleti Yönetim Sistemi’ne aktarılmalıdır. Bu tarihe kadar aktarılmayan izinler geçersiz sayılacaktır. Ret kayıtlarının aktarılmasına gerek yoktur.
Bu sürenin sonunda İYS tarafından alıcılara onayların İYS’ye yüklendiği ve 1 Aralık 2020 tarihine kadar alıcılar tarafından kontrol edilmediği takdirde bu onayların geçerli sayılacağı ile reddetme imkanının İYS üzerinden kullanılabileceği bilgisini içeren bir ileti gönderilir.
Alıcıların ticari elektronik ileti gönderilmesini reddetme hakkı var mıdır?
Alıcılar, hiçbir gerekçe göstermeksizin her zaman ticari elektronik ileti almayı reddedip, daha önceden verdiği onay varsa, o onayı da geçersiz kılabilir.
Hizmet sağlayıcının, alıcının ret bildiriminde bulunabilmesi için kendisi tarafından sağlanan ya da İYS tarafından sunulan müşteri hizmetleri numarası, kısa mesaj numarası veya yalnızca ret bildirimine özgülenmiş bir URL adresi gibi erişilebilir bir iletişim adresine ticari elektronik iletide yer vermesi gereklidir.
Hizmet sağlayıcı, kendisine iletilen ret bildirimlerini üç iş günü içinde İYS’ye bildirmekle yükümlüdür. Ayrıca bu süre içinde alıcıya ticari elektronik ileti göndermeyi de durdurmalıdır.
Alıcı, reddetme hakkını doğrudan İYS üzerinden de kullanabilir. Alıcı ret hakkını İYS üzerinden kullanırsa, İYS’nin ret hakkının kullanıldığına dair bilgiyi hizmet sağlayıcıya entegrasyona bağlı olarak anlık veya en geç 3 iş günü içinde bildirilmesi gerekmektedir.
Ticari elektronik iletide olması gereken unsurlar
Ticari elektronik iletinin başlığında veya içeriğinde; tacirler için MERSİS numarası ve ticaret unvanı, esnaflar için ad ve soyadı ile T.C. veya vergi kimlik numarasına yer almalıdır.
Kısa mesaj olarak gönderilen ticari elektronik iletinin içeriğinde; tacirler için MERSİS numarası, esnaflar için ise adı ve soyadı ile T.C. veya vergi kimlik numarası yer almalıdır.
Sesli arama içeriğinde; tacirler için ticaret unvanı, esnaflar için ise ad ve soyadı yer almalıdır.
Hizmet sağlayıcılar yukarıdakilere ek olarak marka veya işletme adı gibi kendilerini tanıtan diğer bilgilere yer verebilirler.
Ticari elektronik iletide, elektronik iletişim aracının türüne bağlı olarak hizmet sağlayıcının telefon, faks, kısa mesaj numarası ve elektronik posta adresi gibi erişilebilir durumdaki iletişim bilgilerinden en az biri olmalıdır.
Ticari elektronik iletinin niteliği içeriğinden açık bir biçimde anlaşılamıyorsa tanıtım, kampanya ve bilgilendirme gibi niteliği belirleyici bir ibareye yer verilir. Bu ibare; kısa mesaj yoluyla gönderilen iletilerde iletinin başlangıcında, elektronik posta yoluyla gönderilen iletilerde konu bölümünde, sesli aramalarda ise görüşmenin başlangıcında belirtilir.
Ticari elektronik iletide indirim ve hediye gibi promosyonlar ile promosyon amaçlı yarışma veya oyunlar olması halinde bu husus iletide açıkça belirtilir.
Promosyonların geçerlilik süresi ve alıcının bunlardan faydalanmak için yerine getirmek zorunda olduğu yükümlülüklere ilişkin şartlar, açık ve şüpheye yer vermeyecek şekilde, bu hususlara özgülenmiş bir URL adresi veya müşteri hizmetleri numarası gibi kolay bir şekilde ulaşılabilecek yöntemlerle sunulur.
Kayıtları saklama süresi
Hizmet sağlayıcılar alıcı onay kayıtlarını, onayın geçerliliğinin sona erdiği tarihten, ticari elektronik iletilere ilişkin diğer kayıtları ise kayıt tarihinden itibaren 3 yıl süreyle saklar.
