by 
6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun (“Kanun”) yürürlüğe girmesi ile marka, coğrafi işaret, tasarım, patent ve faydalı model olarak tanımlanan sınai mülkiyet hakları ile ilgili başvurular, tescil işlemleri ve bu hakların ihlaline dair hukuki ve cezai yaptırımların hepsi tek bir düzenleme altında toplanmış oldu. Bir önceki yazıda marka ile ilgili hükümler ele alınmıştı, bu yazıda ise patent ile ilgili hükümleri ele alacağız.
Patent Alma Kriterleri
Patent, teknolojinin her alanındaki buluşlara yeni olması, buluş basamağı içermesi ve sanayiye uygulanabilir olması şartıyla verilir. Patent verilebilmesi için buluşun;
- yeni olması,
- buluş basamağı içermesi, ve
- sanayiye uygulanabilir
olması gerekir. Bu kriterleri biraz daha açmamız gerekirse: (i) Buluşun yeni sayılması için tekniğin bilinen durumuna dahil olmaması gerekir. Tekniğin bilinen durumu, başvuru tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde, yazılı veya sözlü tanıtım yoluyla ortaya konulmuş veya kullanım ya da başka herhangi bir biçimde açıklanmış olan toplumca erişilebilir her şeyi kapsar. (ii) Tekniğin bilinen durumu dikkate alındığında, ilgili olduğu teknik alandaki uzmana göre aşikâr olmayan buluşun, buluş basamağı içerdiği kabul edilir. (iii) Buluş, tarım dâhil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikteyse, sanayiye uygulanabilirolduğu kabul edilir.
Buluş niteliiğinde sayılmayacaklar:
- Keşifler, bilimsel teoriler ve matematiksel yöntemler,
- Zihni faaliyetler, iş faaliyetleri veya oyunlara ilişkin plan, kural ve yöntemler,
- Bilgisayar programları,
- Estetik niteliği bulunan mahsuller, edebiyat ve sanat eserleri ile bilim eserleri,
- Bilginin sunumu
Buluşa Dair Açıklamalar
Buluşa patent veya faydalı model verilmesini etkileyecek nitelikte olmakla birlikte, başvuru tarihinden önceki on iki ay içinde veya rüçhan hakkı talep edilmişse rüçhan hakkı tarihinden önceki on iki ay içinde ve aşağıda sayılan durumlarda açıklama yapılmış olması buluşa patent veya faydalı model verilmesini etkilemez:
- Açıklamanın buluş yapan tarafından yapılmış olması,
- Açıklamanın patent başvurusu yapılan bir merci tarafından yapılmış olması ve bu merci tarafından açıklanan bilginin; (i) Buluşu yapanın başka bir başvurusunda yer alması ve söz konusu başvurunun ilgili merci tarafından açıklanmaması gerektiği hâlde açıklanması, (ii) Buluşu yapandan doğrudan doğruya veya dolaylı olarak bilgiyi edinmiş olan üçüncü bir kişi tarafından, buluşu yapanın bilgisi veya izni olmadan yapılan başvuruda yer alması.
- Açıklamanın buluşu yapandan doğrudan doğruya veya dolaylı olarak bilgi elde eden üçüncü kişi tarafından yapılmış olması.
Patent Sahibinin Hakları
Patent sahibinin, izinsiz olarak yapılması hâlinde aşağıda belirtilen fiillerin önlenmesini talep etme hakkı vardır:
- Patent konusu ürünün üretilmesi, satılması, kullanılması veya ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle elde bulundurulması.
- Patent konusu olan bir usulün kullanılması.
- Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının başkalarına teklif edilmesi.
- Patent konusu usul ile doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin satılması, kullanılması, ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle elde bulundurulması.
Önceki Kullanımdan Doğan Haklar
Patent başvurusundan önce buluşu kullanmakta olan üçüncü kişilerin hakları da Kanun’la düzenleniyor. Başvuru tarihinde veya bu tarihten önce buluşu iyi niyetli olarak kullanmakta olan veya kullanım için ciddi ve gerçek tedbirler almış kişilere karşı, patent konusu buluşu aynı şekilde kullanmaya devam etmelerini veya alınmış tedbirlere uygun olarak kullanmaya başlamalarını, patent başvurusu veya patent sahibinin önleme hakkı yoktur. Ancak söz konusu kullanım sadece sahip oldukları işletmenin makul ihtiyaçlarını giderecek ölçüde olabilir. Önceki kullanımdan doğan hak, lisans verilmesi suretiyle genişletilemez ve bu hak, ancak işletme ile birlikte devredilebilir.
