by on

TÜRKPATENT ve INPI İş Birliği Kapsamında INPI Faaliyetlerine Bakış

 

Türk Patent ve Marka Kurumu (“TÜRKPATENT”) ile Fransa Ulusal Sınai Mülkiyet Enstitüsü (“INPI”) arasında imzalanan ve fikri mülkiyet alanında kurumsal iş birliğini güçlendirmeyi hedefleyen mutabakat zaptı sonrasında, Mayıs 2025’te gerçekleştirilen çevrimiçi toplantıyla taraflar, bilgi ve deneyim paylaşımında bulunmuştur. Bu stratejik ve teknik uyumun yarattığı zemin, INPI’nin özgün uygulamalarını incelemek ve Türkiye’deki uygulamalarla karşılaştırmak açısından anlamlı bir fırsat sunmaktadır:

  1. Şirket Sicilinin Merkezileşmesi ve INPI’nin Genişleyen Görev Alanı

INPI, sınai mülkiyet haklarının tescili görevi dışında, 2023 reformu ile birlikte Fransa’daki tüm şirket işlemleri için yetkili başvuru portalı olan “Guichet Unique” in (tek durak sistemi) operatörü haline gelmiştir. Bu sistem üzerinden şirketlerin kuruluş, durum değişikliği, kapanış gibi işlemleri yürütülmekte ve elde edilen veriler RNE (Ulusal Ticaret Sicili) aracılığıyla merkezi olarak kayıt altına alınmaktadır.

Kuruluş aşamasında INPI’nin görevleri bakımından dikkat çeken noktalardan biri ise, “bénéficiaires effectifs” —yani şirket üzerinde doğrudan ya da dolaylı kontrol sahibi olan gerçek kişilerin— açıkça INPI’ye bildiriminin zorunlu hale gelmiş olmasıdır. Bu uygulama, kara para aklama ile mücadele kapsamında Avrupa Birliği direktiflerine uygun olarak yürütülmektedir. Böylece INPI, yalnızca sınai mülkiyetin değil, aynı zamanda şirketlerin yapısının ve ekonomik şeffaflığın merkezi bir düzenleyicisi olarak karşımıza çıkmaktadır.

  1. Bütünleşik ve Kullanıcı Dostu Dijital Hizmetler

Bilindiği üzere Türkiye’de marka araştırma işlemleri ve ticari kimlik, alan adları ve şirket yapısına ilişkin sorgulamalarTÜRKPATENT, MERSİS, ticaret sicil müdürlükleri ve TRABİS gibi farklı sistemler aracılığıyla yürütülmektedir. INPI sistematiğinde ise, DATA INPI platformu, Fransa’daki şirket, marka ve diğer ticari kimlik unsurlarına ilişkin bilgilerin tamamına tek bir dijital sistem üzerinden erişim imkânı tanımaktadır. Şirketin statüsü, ticaret unvanı, temsilcileri, faaliyet konusu gibi ticaret siciline dair bilgiler ile birlikte; markalar, işletme adları, tanıtıcı işaretler ve alan adlarına ilişkin sorgulamalar da aynı sistem üzerinden entegre biçimde yapılabilmektedir. Bu yapı, hem ticari sicil hem de sınai mülkiyet süreçlerinin dijital olarak birleştiği bütüncül bir hizmet modeli sunmaktadır.

  1. Ücretli Ön Araştırma ve Benzerlik Analiz Hizmetleri

INPI, marka başvurusu öncesinde sunulan ücretli benzerlik araştırması hizmeti ile başvuru yapılacak işaretin önceden tescilli markalar, ticaret unvanları veya işletme adlarıyla görsel, fonetik ya da kavramsal düzeyde benzerlik taşıyıp taşımadığını tespit etmektedir. Rapor, bağlayıcı olmasa da olası itiraz, dava ya da hükümsüzlük süreçlerini önlemek adına başvuru sahibine değerli öngörüler sunmaktadır. Türkiye’de bu tür araştırmalar çoğunlukla marka vekilleri veya özel danışmanlık şirketleri aracılığıyla sağlanmakta, kamu tarafından benzer bir hizmet sunulmamaktadır.

4.INPI’ye ait “Monitoring” Hizmetleri

INPI, tescil edilen markaların, şirket adlarının ve alan adlarının üçüncü kişiler tarafından ihlal edilip edilmediğini düzenli olarak izleyen profesyonel gözetim hizmetleri sunmaktadır. Bu hizmet kapsamında, başvuru sahipleri ve hak sahipleri benzer ya da potansiyel olarak karıştırılabilir nitelikteki yeni başvurulara karşı erken uyarı sistemi ile bilgilendirilmekte ve gerektiğinde itiraz etmek gibi önleyici adımlar atabilmektedir.

Türkiye’de ise benzer gözetim süreçleri, ağırlıklı olarak özel marka vekilleri veya danışmanlık firmaları tarafından sunulan marka izleme (monitoring) hizmetleri aracılığıyla yürütülmektedir. Bunun yanı sıra, TÜRKPATENT’in düzenli olarak yayımladığı Resmî Marka Bülteni, hak sahiplerinin ve temsilcilerinin kendi markalarını izleyerek benzer başvurulara süresi içinde itiraz etmelerine imkân tanımaktadır.

  1. Hukuki Araştırma Hizmetleri

INPI’nin sunduğu bir diğer önemli hizmet, sınai mülkiyetle ilgili içtihatlara ve tarihî arşivlere erişim sağlayan kişiselleştirilmiş içerik araştırmalarıdır. Profesyonel kullanıcılar bu hizmet sayesinde belirli hukuki konularda geçmiş uygulamaları tarayabilir ve özel olarak hazırlanmış içtihat raporları talep edebilir. Özellikle dava stratejisi geliştiren avukatlar, akademik çalışma yürüten araştırmacılar ya da emsal ihtiyacı olan şirketler için bu derinlemesine bilgi kaynakları oldukça değerlidir. Örneğin, talep üzerine erişilebilen 19. yüzyıla ait patent arşivleri, sanayi devrimi dönemine ilişkin teknik gelişmeleri, başvuru biçimlerini ve devletin inovasyonla ilişkisini incelemek isteyen araştırmacılar için eşsiz bir kaynak işlevi görmektedir.

  1. Fikri Mülkiyet Stratejisine Yönelik Eğitim, Teşhis ve Teşvik Çalışmaları

INPI, işletmelerin ve özellikle erken aşama girişimlerin fikri mülkiyet varlıklarını doğru yönetmelerini sağlamak, bu hakları koruma altına alarak büyüme stratejilerine entegre etmelerine destek olmak amacıyla çok katmanlı bir destek sistemi sunmaktadır.

Bu sistemin ilk aşamasında yer alan Empreinte PI ve Prédiagnostic PI gibi ücretsiz teşhis araçları, şirketlerin mevcut fikri mülkiyet varlıklarını analiz ederek riskli alanları tespit etmelerine ve geliştirilebilecek yönlerini belirlemelerine yardımcı olmaktadır.

Ardından gelen Programme Start-up, özellikle yenilikçi iş fikirlerine sahip girişimciler için tasarlanmış bir rehberlik programıdır. Girişimcilerin markalaşma, patent koruması, taklit riskine karşı önlem alma, lisanslama ve yatırım süreçlerinde fikri mülkiyet haklarını nasıl yöneteceklerini uygulamalı şekilde öğretmektedir. Master Class PI ve Programme Alliance PI gibi tamamlayıcı eğitim ve koçluk modülleri ise daha olgun işletmeler için sistematik bilgi ve uygulama desteği sağlamaktadır.

Genel değerlendirme açısından bakıldığında,TÜRKPATENT, Türkiye’de sınai mülkiyet sisteminin temel kurumu olarak fikri mülkiyet haklarının korunmasında merkezi bir rol üstlenmektedir. INPI ise Fransa’da yapılan reformlarla görev alanını genişleterek, ticaret sicilinin tutulması, izleme, ön araştırma, danışmanlık ve eğitim gibi işlevleri tek bir yapı altında bir araya getirmiştir. Bu kapsamlı model, Fransa’daki girişimcilik ortamına katkı sunmakta ve Türkiye’deki uygulamaları karşılaştırmalı olarak değerlendirmek açısından ilgi çekici bir zemin sunmaktadır.

 

KAYNAKÇA: